Komańcza jest siedzibą jednej z gmin powiatu sanockiego. Wieś leży w dolinie rzeki Osławica i potoku Barbarka nazywanego w zamierzchłych czasach Kumanieckim Potokiem.

Pierwsza wzmianka o wsi Komanycza, Crziemyenna pochodzi z 1512. W latach 1340-1772 pisze się o niej jako o wsi na terenie ziemi sanockiej w województwie ruskim. Następnie w latach 1772-1852 znajdowała się w cyrkule leskim, później sanockim. W początkach maja 1849, w czasie Wiosny Ludów rozegrała się tu zwycięska bitwa partyzantów polskich nad wojskami Austrii.

Do 1914 powiat sądowy w Sanoku, gmina Bukowsko. W pierwszych dniach listopada 1918 ukraińska ludność z Komańczy oraz okolicznych miejscowości opanowała linie kolejowe od Zagórza do Łupkowa oraz od Zagórza do Chyrowa, oraz ogłosiła powstanie tzw. Republiki Komańczańskiej, na czele której stanął jako "prezydent" Andrij Kyr a "stolicą" została Komańcza.

Do 12 września 1939 na obszarze powiatu sanockiego województwa lwowskiego, wieś stanowiła garnizon macierzysty Batalionu KOP "Komańcza". W 1939 Batalion KOP "Komańcza" w ramach 2 Pułku Piechoty KOP "Karpaty" toczył walki obronne. Prawie wszystkich Żydów Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Zasławiu. Od października 1939 do sierpnia 1944 wieś była siedzibą urzędu gminy w powiecie sanockim (Landkreis Sanok). Dziś warto zwiedzić m.in. miejsce katastrofy samolotu z okresu II wojny światowej.

Nazwa miejscowości może sięgać okresu staroruskiego, wieś miała się nazywać Krzemienna (przymiotnik krzemienny - "kamienisty"), lecz z czasem przyjęła się nazwa Komańcza, od nazwy rzeki Komańcza, później Kumanieckiego Potoku.

W Komańczy możemy między innymi zobaczyć, zwiedzić

Na uboczu wsi znajduje się klasztor nazaretanek, który był miejscem internowania kardynała Stefana Wyszyńskiego od 27 października 1955 do 26 października 1956, czyli jak powiadają siostry: „zapowiedź przyjazdu przyszła w Święto Chrystusa Króla i wyjazd nastąpił po roku, w ten dzień". Tutaj 16 maja 1956 w święto Andrzeja Boboli napisał prymas Polski tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego 1955-1956. Pokój, w którym mieszkał kardynał, jest udostępniany zwiedzającym.

Wieś leży na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.

Dawna greckokatolicka cerkiew parafialna Opieki Matki Bożej wybudowana w 1802 (od 1963 cerkiew prawosławna). W 1834 wzniesiono dzwonnicę bramną, a w 1836 odbudowano zakrystię. Cerkiew była wielokrotnie remontowana. Z dawnego wyposażenia do 2006 zachował się ikonostas z 1832. Cechą szczególną było usytuowanie zakrystii na przedłużeniu prezbiterium, na osi wzdłużnej cerkwi. Cerkiew w Komańczy wraz z dzwonnicą stanowiła jeden z trzech zachowanych (obok Turzańska i Rzepedzi) przykładów wschodniołemkowskiego (tzw. osławskiego) budownictwa sakralnego. 13 września 2006 cerkiew wraz z wyposażeniem doszczętnie spłonęła; strażakom udało się uratować jedynie zabytkową dzwonnicę. Następnego dnia arcybiskup Adam Dubec zapowiedział odbudowę cerkwi w kształcie sprzed pożaru i 14 października 2008 celebrował w nowej cerkwi liturgię (cerkiew w stanie surowym bez okien i podłogi, bez ikonostasu i polichromii). 14 października 2010 całkowicie odbudowaną cerkiew poświęcił metropolita warszawski i całej Polski, arcybiskup Sawa.

Greckokatolicka cerkiew parafialna Opieki Matki Bożej. Została ona przeniesiona ze wsi Dudyńce w 1988 i ustawiona na piętrowej murowanej podstawie. Przy cerkwi znajdowało się do niedawna muzeum kultury łemkowskiej, jednak brak miejsca spowodował, że zostało ono zlikwidowane. Sprzęt codziennego użytku Łemków, który znajdował się w muzeum, został częściowo przeniesiony do skansenu w Sanoku, a częściowo rozdany ludziom.

W Komańczy istnieją:

Cerkiew prawosławna pod wezwaniem Opieki Matki Bożej (parafialna) o której wspomnieliśmy już.
Cerkiew greckokatolicka (po II wojnie światowej wyznawcy kościoła greckokatolickiego mieli odprawiane swoje nabożeństwa w kościele rzymskokatolickim, gdyż ich wyznanie było zakazane, a ich cerkiew władze przekazali parafii nielicznej tam ludności prawosławnej. Nowa cerkiew greckokatolicka została wybudowana drogą obejścia zakazu władz w latach 1985-1988. Codziennie odbywają się liturgie). Sporo parafian kościoła prawosławnego to dawni członkowie kościoła greckokatolickiego,
Kościół rzymskokatolicki (parafia łacińska w Bukowsku do 1947) pod wezwaniem św. Józefa oraz kaplica w klasztorze sióstr nazaretanek; kościół rzymskokatolicki w Komańczy został zbudowany w 1927, podczas wojny spłonął, po wojnie wybudowano nowy, drewniany kościół. Częściowo do jego budowy użyto drewna z rozbieranych po wojnie cerkwi greckokatolickich.

Do 1939 Żydzi z Komańczy należeli do kahału w Bukowsku, we wrześniu 1942 zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego w Zasławiu i tam straceni.

Ciekawostką jest organizowanie wspólnych uroczystości, np. procesja Bożego Ciała rokrocznie ma swój początek w kościele rzymskokatolickim, aby zakończyć się w cerkwi greckokatolickiej, przy czynnym współudziale nie tylko wyznawców, ale i ich duchownych.

Gdzie przenocować, gdzie zjeść?

We wsi znajdują się dwie większe bazy noclegowe:

Schronisko PTTK (dawniej Podkowiata), oraz prywatne schronisko Orkiestry św. Mikołaja, w którym odbywały się w ostatnich latach spotkania polskiej Rodziny Tęczy.
Pod Kominkiem - restauracja istniejąca od 1968, w 2006 zmodernizowana - dobudowano miejsca hotelowe. W pobliżu restauracji zginął bieszczadzki artysta-rzeźbiarz Jędrek Połonina.

Szlaki piesze:

- Fragment czerwonego szlaku turystycznego z Komańczy - Krynica

Wychodząc z Komańczy szlak prowadzi na pn-zach osiągając punkty widokowe - najpierw Jawornik (665 m), a następnie przechodząc przez dolinę nieistniejącej wsi Przybyszów, Tokarnie (777 m). Dalej prowadzi zalesionym grzbietem Bukowicy - mija Smokowiska (748 m) i Skibice (776 m), i łącząc się przez chwile ze szlakiem zielonym omija szczyt Kiczery (639 m) i schodzi do Puław.

- Szlak niebieski: Nowy Łupków - Grybów im. Kazimierza Pułaskiego

Długi odcinek, na którym rzadko spotkamy jakieś ludzkie siedziby. Szlak zaczyna się na stacji PKP w Nowym Łupkowie, dalej prowadzi prawie cały czas pasmem granicznym. Mijając drogę prowadzącą przez przełęcz z Radoszyc na Słowacje, po kolei osiągamy szczyty: Grab Średni (822 m), Danawa (841 m), Pasika (848 m) oraz mijamy Kanasiówke (823 m). Następnie szlak schodzi doliną Jasiołki do Jasiela i dalej wzdłuż granicy przez Jasienik (718 m), masyw Kamienia (857 m) i nieistniejącą wieś Czeremcha, oraz dolinę Zyndranowej ostatecznie osiągając Barwinek.

- Szlak zielony: Komańcza -> Sieniawa

Szlak zaczyna się obok stacji PKP, następnie przebiega drogą asfaltową do Dołżycy i wspina się na pasmo graniczne. Tam spotyka znaki niebieskie biegnące z Łupkowa, dalej osiąga Garb Średni (822 m), Danawę (841 m), Pasikę (848 m) i Kanasiówkę (823). Podążając grzbietem Kiczery Długiej długim łagodnym zejściem osiągamy Moszczaniec, a następnie po przejściu przez wieś Darów wspinamy się na Dział (665 m). Po zejściu docieramy do znaków czerwonych głównego szlaku beskidzkiego i z nimi schodzimy do Puław Górnych, a dalej cały czas na północ dochodzimy do Sieniawy.

- Szlak żółty: Bukowsko -> Kanasiówka

Początkowo szlak prowadzi z Bukowska na południe asfaltową drogą, w Woli Piotrowej skręcamy w prawo i idąc drogą polną osiągamy po stromym podejściu przełęcz pod Tokarnią. Tutaj przecinamy bieg szlaku czerwonego. Dalej schodzimy łagodnie osiągając zabudowania Wisłoka Wlk. i Grn., a następnie po stromym podejściu osiągamy grzbiet graniczny i szczyt Kanasiówka (823 m). szlak turystyczny zielony Komańcza - Dołżyca - Garb Średni (822 m n.p.m.) - Kanasiówka (823 m n.p.m.) - Moszczaniec

- Szlak żółto-czarno-żółty (Szwejka).gif Szlak śladami dobrego wojaka Szwejka